kebikeç (dergi) ne demek?

Kebikeçveya resmi adıylaKebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi; 1994 yılında Ankara'da kurulmuş hakemli bir araştırma dergisidir. Her sayıda yazar kadrosunun ve dosyaların içeriklerinin değişmesine karşın genel olarak sosyoloji, antropoloji, etnoloji, etnografya, felsefe veya tarih gibi sosyal ve beşeri bilim dallarına ait çalışmalara yer verilir.¹

İsim

Süryanice kökenli bir kelime olan "kebikeç"in tam olarak ne anlama geldiğine dair farklı görüşler vardır. Yaygın bir halk inanışına göre kebikeç, kitapları zararlı haşerelerin istilasından koruyan bir melektir. Eski zamanlarda kağıt materyallerin hasar almadan saklanması oldukça zor olduğu için kitapların genellikle ilk veya son sayfalarına "kebîkec", "yâ kebîkec", "yâ hafîz yâ kebîkec" gibi ifadeler yazıldığı bilinmektedir. Ayrıca yine halk arasında düğün çiçeği olarak da bilinen kebikeç otunun yaydığı koku sayesinde kağıtları kemiren böcekleri kitaptan uzaklaştırdığı, bu yüzden de sayfaların arasına bu ottan konulduğu rivayet edilir.² Derginin isminin de buradan hareketle belirlendiğini açıklayan Aziz Gökçe; "Nasıl ki kebikeç kitapları zararlı haşerelerden koruyorsa, bu dergi de bilimi ve bilim adamlarını koruyacak. Böylece kebikeç görevini bir kez daha yerine getirmiş olacak." sözleriyle derginin üstlendiği misyonu dile getirmiştir.³

Tarihçe

Derginin kurulmasına yönelik ilk fikir, o dönem Karanfil Sokak'ta bulunan Sanat Kitabevi’nin sahibi ve işletmecisi Ahmet Yüksel'den çıktı. Uzun yıllar boyunca sahaflık yapan Yüksel; tarihten siyasete, edebiyattan ekonomiye kadar pek çok konuda, alanında uzman kişiler tarafından yazılacak olan makaleleri derleyip bir araştırma dergisi çıkarmayı hedefliyordu. Nihayetinde 1994 yılında temelleri atılan Kebikeç Dergisi, 1995 baharında yayın hayatına başladı. İlk sayısından itibaren altı aylık periyotlarla, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında baskı yapmaya başlayan dergi; kurulduğu günden beri belli bir miktarda basılmakta ve baskısı yapılan dergilerin her biri ayrı ayrı numaralandırılmaktadır.⁴

Derginin ilk sayısında Hilmi Yavuz, Yahya Erdem, M. Bülent Varlık ve Ali Birinci gibi isimlerin makaleleri yer aldı. Derginin ilk 14 sayısında ağırlıkla kitap ve kitapçılık üzerine makaleler yer aldı ve bu yönüyle Müteferrika gibi kitabiyat dergisi özelliği bulunuyordu. Sonrasında beşeri bilimlerde "dosya konuları" belirleyerek yayın çeşitliliğini arttırdı.⁵ Dosya konularına ek olarak bazı sayılarda ek kitapçıklar da verildi.

Turkologischer Anzeiger tarafından taranan derginin ilk 20 sayısında 400'e yakın araştırma yayımlandı.⁶ 2020'de eski sayılarından makaleler resmi site haricinde Academia.edu'da da erişime açıldı.

Dosya konuları

No:	Dosya konusu7	Ek
1	Üretim Tarzı Tartışmaları	M. Bülent Varlık; Hep Bu Topraktan/İnceleme-Bibliyografya
2	Basın-Yayın Tarihi	M. Bülent Varlık; Türkiye Basın-Yayın Tarihi Bibliyografyası/Ek-2
3	Halkevleri	M. Bülent Varlık; Çorumlu/İncelemeBibliyografya
4	İzmir	Ertuğrul Danık; Dersim (Tunceli) Bibliyografyası
5	İşçi Hareketleri	Lütfü Erişçi; Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi (özet)
6	Tarihi Türk Dillerinin Sözlükleri	Aziz Gökçe; Türkiye TürkçesininTarihî Sözlükleri
7/8	Günümüz Türk Dilleri ve Sözlükleri	Gustav Meyer; Türkische Studien
9	Ankara	A. Esat Bozyiğit; Ankara İli Halk Kültürü Bibliyografyası
10	Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Devlet-Toplum-Kimlik Üzerine Yazılar	Avram Galanti; Vatandaş Türkçe Konuş
11	Demiryolları	-
12	Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp	-
13	Cinsellik	-
14	-	-
15	Eskişehir	M. Bülent Varlık; Kebikeç Bibliyografyası No: 1-14 (1995-2002)
16	“Meçhul Şahıslar Ansiklopedisi”	-
17	Anadolu’nun “Nebâtât ve Hayvanâtı”-I	-
18	Anadolu’nun “Nebâtât ve Hayvanâtı”-II	-
19	“Bir Ömre Bedel Çocukluğumuz”	-

Kaynakça

Orijinal kaynak: kebikeç (dergi). Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩

6. M. Bülent Varlık; Kebikeç Bibliyografyası No: 1-20 (1995-2005), Kebikeç, Sayı: 21, 2005.. ↩

7. ↩

Kategoriler